به موجب « قانون اختصاص تعدادی از دادگاههای موجود به دادگاههای موضوع اصل 21 قانون اساسی » ، در سال 1376 تعدادی از دادگاههای عمومی حقوقی به تشکیل دادگاههایی تحت عنوان « دادگاه خانواده » اختصاص یافت که دادگاه خانواده ، ساختار و آیین دادرسی بر اساس این قانون مشخص شده اند . فلسفه تصویب این قانون و تشکیل چنین دادگاههایی این بود که برخی از دعاوی خاصی که در ارتباط با خانواده هستند ، از صلاحیت دادگاه عمومی خارج شده و در صلاحیت دادگاه خانواده قرار گیرند . موارد صلاحیت دادگاه خانواده در حال حاضر در قانون حمایت خانواده مشخص شده اند .
اصل بر این است که تمامی دعاوی حقوقی در دادگاههای عمومی دادگستری اقامه شوند . اما برخی موضوعات به علت تخصصی بودن یا اهمیت موضوعی آن اقتضا دارند که در دادگاه های اختصاصی با ساختار و قضات متفاوت مورد رسیدگی قرار بگیرد . یکی از این موارد ، دادگاه خانواده است که صلاحیت موضوعی برای رسیدگی به دعاوی مربوط به خانواده را دارد . موارد صلاحیت دادگاه خانواده نیز به موجب قانون حمایت خانواده مشخص و معین شده اند . بنابراین ، دادگاه خانواده صرفا می تواند به اموری که در صلاحیتش است رسیدگی نماید ؛ نه بیشتر و نه کمتر .
